ÇOCUK ve BOŞANMA

  •     Ayrılık döneminde çocukların velayeti kime aittir?

    Boşanma davalarında hakim, çocuğun velayetini taraflardan birine verirken çocuğun özellikleri, anne ve babanın özellikleri, sosyal ve çevresel özellikler ile hukuki özellikleri göz önüne alarak karar verir. Karar verilirken uzman bilirkişiden olay ile ilgili görüş alınmasının ardından, velayetle ilgili verilecek karar uzman bilirkişinin bu görüşü göz önünde tutularak birlikte değerlendirilir. Hakimin ara karar olarak vereceği karara göre çocuk, boşanma davası boyunca hakimin belirlediği tarafta (taraftan kastedilen eşlerden biri de olabileceği gibi 3. Kişi de olabilir) kalmaya devam eder.

  •     Boşanmanın ardından, çocuğun velayeti ne olur?

    Boşanmaya ilişkin kesin karar ile birlikte çocuğun velayetine ilişkin karar da verilmektedir. Ancak çocuğun velayetine ilişkin bu karar kesin hüküm niteliğinde olmadığından, eşlerin yaşam şartlarının, yaşadığı çevrenin ve eşlerinin mali veya sağlık durumunun değişmesi halinde mahkemeye yeniden başvurularak çocuğun velayetine ilişkin yeniden karar alınması, değiştirilmesi veya kaldırılması mümkündür.

  •      Çocuğumun velayetini nasıl alabilirim?

    Boşanma davalarında hakim, çocuğun velayetini taraflardan birine verirken çocuğun özellikleri, anne ve babanın özellikleri, sosyal ve çevresel özellikler ile hukuki özellikleri göz önüne alarak karar verir. Karar verilirken uzman bilirkişiden olay ile ilgili görüş alınmasının ardından, velayetle ilgili verilecek karar uzman bilirkişinin bu görüşü göz önünde tutularak birlikte değerlendirilir.


    Boşanmaya ilişkin kesin karar ile birlikte çocuğun velayetine ilişkin karar da verilmektedir. Ancak çocuğun velayetine ilişkin bu karar kesin hüküm niteliğinde olmadığından, eşlerin yaşam şartlarının, yaşadığı çevrenin ve eşlerinin mali veya sağlık durumunun değişmesi halinde mahkemeye yeniden başvurularak çocuğun velayetine ilişkin yeniden karar alınması, değiştirilmesi veya kaldırılması mümkündür.


     

  •        Boşanmanın ardından çocuğun velayetine ilişkin davaları hangi        mahkemede açmalıyım? Yer olarak yetkili mahkemeyi nasıl tespit         edebilirim?

    Gerek velayete ilişkin davalarda, gerekse çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin davalarda eşlerden birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesi Hakimi görevlidir.

  •          Eşimle 2 yıldır fiilen ayrı yaşıyoruz ancak aramızda açılmış bir boşanma veya          ayrılık davası yok.Çocuğum şuan eşimde kalıyor.Çocuğumla görüşmek için veya         velayetini almam için ne yapmam gerekiyor?

    Eşler fiilen ayrı yaşıyorlarsa ve eşler arasında açılmış bir ayrılık veya boşanma davası yoksa da eşlerden biri çocuğun kendisine teslimini isteyebileceği gibi çocukla sadece çocukla aralarında kişisel ilişki kurulmasını mahkemeden talep edebilir. Bu talebi için Aile Mahkemesi Hakimi’ ne başvurulması yeterlidir. Açılan bu davada hakim, hem çocuğun kimde kalacağına hem de çocukla nasıl bir kişisel ilişki kurulması gerektiğine karar verir.


    Mahkemenin talep üzerine vereceği karar geçici tedbir niteliğinde olup, velayetin teslimi anlamına gelmemektedir.

  •       Eşlerin farklı şehirlerde yaşamaları, çocukla kişisel ilişki kurulmasında                       engel teşkil eder mi?

    Eşlerin farklı şehirlerde yaşamaları çocukla kişisel ilişki kurulmasında engel değildir. Hakim tarafların çocukla kişisel ilişki kurulması hakkında karar verirken tarafların anne babalık duygularını tatmin edecek nitelikte kişisel ilişki düzenlemesine gider. Yargıtay, tarafların ayrı şehirde yaşamaları halinde daha kısa süreler yerine yılda bir kez gibi uzun süreli veya sürekli kişisel ilişki kurulması gerektiğini belirtmiştir.


    Aynı durum eşlerin farklı ülkelerde yaşamaları için de geçerlidir.

  •    Evlilik dışı doğan çocuk üzerindeki velayet ilişkisi nasıl kurulur?

    Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti konusunda, velayet doğrudan anneye veya babaya geçmez. Velayet ilişkisinin kurulabilmesi için ya da çocukla kişisel ilişki kurulabilmesi için taraflarca Aile Mahkemesi Hakimi’ ne talepte bulunulması gereklidir.

  •     Çocukla kişisel ilişki kurulmasını kimler isteyebilir?

    Çocukla kişisel ilişki kurulmasını boşanma veya ayrılık davası olsun veya olmasın, eşlerden herhangi biri isteyebilir. Anne babanın dışında, diğer hısımların, örneğin büyükanne, büyükbabaların, amca ve dayıların, hala ve teyzelerin, çocuk ile kişisel ilişki kurmaları da yüksek mahkeme kararları ile kabul edilmiştir.


    Dolayısıyla anne baba dışındaki hısımlar, çocuğun menfaatine uygun düştüğü müddetçe çocukla kişisel ilişki kurulmasını hakimden talep edebilirler.


    Üçüncü kişilerin de çocukla kişisel ilişki kurulmasını hakimden talep etme hakları vardır. Ancak bu talepte bulunmaları bazı şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar; anne ve babanın ölmesi gibi olağanüstü bir durum olması ve bu durumda çocuğun talep eden kişiyle kişisel ilişki kurmasında yüksek menfaati bulunmasıdır.

  •    Daha önce mahkeme tarafından bana verilmiş olan velayet hakkı kaldırılabilir mi?

    Anne ve babanın çocukla ilgili uymak zorunda oldukları bazı yükümlülükler vardır ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmediği ispatlanırsa, çocuk üzerindeki velayet ilişkisi veya çocukla kişisel ilişki kurulma ilişkisi sona erdirilebilir, kaldırılabilir.


    Velayet sahibi olan veya kişisel ilişki kurulan anne veya babanın çocuk ile ciddi şekilde ilgilenmemesi, çocuğun huzurunun tehlikeye girmesi, anne ve babanın çevre ve yaşam koşullarının kötü yönde değişmesi, velayet ilişkisine aykırı hareket etmesi ve diğer önemli sebeplerin olması durumunda Aile Mahkemesi Hakimi, verilen bu hakları kaldırabilir.


    Yine anne veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması gibi hallerde Aile Mahkemesi hakimi, re’sen veya anne babanın birinin talebi üzerine gerekli önlemleri alabilir, velayet hakkını anneden alıp babaya verebilir.

  •      Çocuğumla görüşmem engellendiği takdirde ne yapabilirim?

    Velayet hakkında sahip olan eşin, mahkeme tarafından velayeti kendisine verilmeyen eş ile çocuk arasında kişisel ilişki kurulmasına yönelik karara aykırı hareket ederek ilişki kurulmasına engel olmak istemesi veya engellemesi durumunda İcra İflas Kanunu’nun çocuk ile kişisel ilişki kurulmasına yardımcı ve velayet hakkı sahibi eşi mahkeme kararına uyma konusunda uyarıcı hükümleri mevcuttur.


    İcra Müdürlüğü kanalıyla, icra müdürü ( veya görevlendireceği icra memuru) ile Sosyal Hizmetler çocuk esirgeme kurumu tarafından görevlendirilecek bir sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimci gibi uzmanlar tarafından çocuğun teslimine veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilam yerine getirilir.


    Bu durum, kişisel ilişki kurma kararı olan eşin, çocuğu velayet hakkı olan eşe teslim etmemesi hallerinde de geçerlidir.

  •        Eşimin, mahkemece kendisine verilen velayet hakkında                    uygun davranmaması durumunda ne yapabilirim?

    Velayet sahibi olan veya kişisel ilişki kurulan anne veya babanın çocuk ile ciddi şekilde ilgilenmemesi, çocuğun huzurunun tehlikeye girmesi, anne ve babanın çevre ve yaşam koşullarının kötü yönde değişmesi, velayet ilişkisine aykırı hareket etmesi ve diğer önemli sebeplerin olması durumunda Aile Mahkemesi Hakimi, verilen bu hakları kaldırabilir. Kaldırılan bu hakkı başvuruda bulunan tarafa verebilir.


    Ayrıca Türk Ceza Kanunu’nda, aile hukukundan doğan, bakım, eğitim veya destek olma gibi yükümlülükleri yerine getirmeyen eş hakkında, Cumhuriyet Savcılığına şikayette bulunularak, kanun hükümlerine aykırılık sebebiyle, kovuşturma başlatılabilineceğine ve hapis cezası ile cezalandırılacağına dair hüküm mevcuttur.