İŞ KAZASI
a- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne şikayet:
İş hukuku avukatınızın başvurusu ile İşçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatına uymayan işveren iş kanununun ‘Ceza Hükümleri ‘ başlığı taşıyan 97-108 nci maddelerinde belirtilen cezalara muhatap olacaktır.
Cezalar hayati tehlike arzeden noksanların bulunması halinde noksanlar giderilinceye kadar işin bir bölümünü durdurma veya kapatma şeklinde veya idari para cezaları şeklinde uygulanır.
Idari para cezaları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüklerince verilir, Bunun için önce İşçi şahsen veya tavsiye ettiğimiz üzere iş avukatı vasıtasıyla İl Çalışma Müdürlüğüne şikayette bulunarak Maluliyet Raporu Düzenlenecek.Bu Rapor iş kazası nedeniyle Maddi Ve Manevi Tazminat Davası Açmak Bakımından Son Derece Önemlidir.Çünkü Kusur Ve Sürekli İş Göremezlik Oranlari Belli Olduğunda Dava Açmak Gerekmektedir;Bu İşlemler Tamamlanmadan, İş Mahkemesinde Açılan Bir Dava Görülerek Karara Bağlanamaz; Kuruma Başvurarak Bu İşlemleri Yaptırmamış Sigortalıya,Mahkemece Bu İşlemlerin Yapılması Ve Kendisine Gelir Bağlanmasını Sağlamak Üzere Süre Verilir.
Ayrıca, Kazalı İşçi, Kazayı Gören İş Arkadaşlarını, İşverenlerine Haber Vermeden Sigorta Müfettişine Götürerek Dinletebilirse Ve Böylece Açılacak Davada, Özellikle “Kusur” Yönünden Önemli Kanıtlar Karartılmadan Elde Edilebilecektir.
b-Cumhuriyet Savcılığına Şikayet:
Iş kazasının meydana gelmesi durumda ise, sorumlular işçinin şikayeti ile Türk Ceza Kanununun 455-459 uncu maddeleri uyarınca cezalandırılırlar. Iş kazası sonucunda 10 günden daha az süreli hekim raporu alınmışsa takibi şikayete bağlı bir suç oluşmuştur. Kazaya uğrayan şahıs şikayetçi olmaz ise yasal işlem yapılmaz.Meydana gelen iş kazalarının mahalli incelenmesi genellikle teknik nitelikteki bilirkişilerce yapılmakta, Cumhuriyet Başsavcıları suçun özelliğine ve niteliğine göre ilgili ceza mahkemesine dava açarak; sorumluların ‘ Tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu ölüme ve yaralanmaya sebebiyet vermekten cezalandırmaları talep etmektedir.
Ceza hakimi de olayı detaylarıyla inceleyerek; delilleri ve bilirkişi raporlarını değerlendirilmekte ve sonuçta sorumluları cezalandırmaktadır.
b. İşverenlerin Sorumluluğun Kapsamı ve Bu Sorumlulukta Kusurun Rolü:
İşyerinde yukarıda belirtilen kurallara uyulmaması nedeniyle iş kazası ve meslek hastalığına maruz kalan, bu yüzden zarara uğrayan işçi işverenden iş kazası avukatı vasıtasıyla tazminat talep edebilir. Kuşkusuz iş kazasına uğrayan işçinin sigortalı olması halinde Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca kendisine sağlık yardımları yapılır (m. 12), geçici ve sürekli iş göremezlik ödenekleri bağlanır.sorumluluk hukukunun genel ilkelerine göre mağdurun zararının tümünün tazmin edilmesi gerekir.
Öte yandan, sigortaca zarara uğrayan işçinin veya ölümü halinde hak sahiplerinin manevi zararını karşılayacak herhangi bir ödeme de yapılmaz. Bu nedenle iş kazası nedeniyle zarara uğrayan işçiler sigortaca karşılanmayan zararları için işverene iş kazası nedeniyle maddi tazminat davası açabilirler. Ayrıca işçi koşulları varsa manevi tazminat da alabilir.
İşverenler Tarafından Ödenecek Tazminatlar:
-Maddi Tazminat:
İşçi, işverenin iş güvenliği önlemlerini almaması sonucu uğradığı bedensel ve ruhsal zararlarını işverene tazmin ettirebilir. Buna göre, mağdurun çalışma gücünü yitirmesinden ya da iktisadi geleceğinin sarsılmasından doğan zararın tazmin edilmesi gerekir. Bu hükme dayanılarak açılacak tazminat davasında, iş kazası veya meslek hastalığısonucunda işçinin çalışma gücünde meydana gelen eksilme nedeniyle uğradığı gelir kaybının giderilmesi amacı güdülür.
Mahkemece verilecek hüküm anında işçi tamamen iyileşmişse, çalışma güçsüzlüğünün sonuçları hali hazır ve gerçek zarar olarak belirlenir. Bu da onun çalışamadığı günler nedeniyle alamadığı normal ücreti ile yasalardan ve sözleşmelerden doğan sair işçilik haklarıdır. Buna karşılık, iş kazası sonucunda işçi belirli oranda sakat kalmışsa, işçinin çalışma gücündeki azalmayı gelecekteki ve muhtemel zarar olarak hesaplama zorunluluğu vardır. Bu durumda zararlandırıcı olayın tarihi ile normal iş görebilirlik süresinin bitim tarihine kadar olan zaman içinde, uygun neden-sonuç bağı çerçevesinde iş kazası nedeniyle işçinin malvarlığındaki her türlü gelir kaybı hesaplanarak işçiye ödenir.
Çalışma gücü kaybının belirlenmesi uzmanlık işi olması nedeniyle iş mahkemelerince bilirkişiye başvurulmaktadır.
-Manevi Tazminat:
İş kazası veya meslek hastalığı yüzünden bir zarara uğramış işçinin manevi tazminat isteyebilmesi için yasaya göre “özel hallerin” bulunması gerekir. Her şeyden önce işverenin kusurlu bulunması gerekir.. Başka bir deyimle, işveren iş güvenliği önlemlerini almakta kusurlu ise manevi tazminata mahkum olabilir.
Manevi tazminatın işverenin kusurlu davranışına dayandığı durumlarda işverenin hafif veya ağır kusurlu bulunması hükmedilecek tazminat miktarını etkileyebilecektir. Bunun gibi, işçinin birlikte kusuru da manevi tazminattan indirimi gerektiren bir nedendir.
Yukarıda görüldüğü gibi maddi tazminatın tutarı takdire yer vermeyen daha ziyade rakamlara dayalı bir matematik yöntemle belirlenir. Buna karşılık, manevi tazminatın miktarı olayın özelliklerini göz önünde tutan yargıç tarafından takdir edilir. Ülkemizde ise yargı organının manevi tazminatları son yıllara kadar çok düşük takdir etmesine karşın özellikle son bir kaç yıl içinde bu tutumunu değiştirdiği ve yüksek manevi tazminatlara hükmettiği gözlenmektedir.
A) İşgöremezlik Tazminatı :
Meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı durumlarında, meslekte kazanma gücü kayıp oranı % 10 ve daha fazla ise, SSK tarafından sigortalıya sürekli işgöremezlik geliribağlanmaktadır.
Ayrıca, iş göremezlik derecesi % 10’dan aşağı olan durumlarda da işçinin cismani zararı olduğu halde, SSK tarafından sürekli iş göremezlik geliri bağlanmamaktadır. SSK tarafından bağlanan gelir, gerçek zararın bir karşılığı olmayıp, bir sosyal güvenlik geliri niteliğindedir. Bu nedenle iş kazası nedeniyle iş görme gücünde azalma olan veya iş göremez duruma düşen işçi, iş göremezlik tazminat davası açarak, SSK tarafından karşılanmayan zararını işverenden isteyebilir.
